Waarom de nieuwe functie ‘WhatsApp Kanalen’ niet veilig is voor kinderen

WhatsApp is inmiddels zo ingeburgerd in Nederland dat het voor veel mensen het belangrijkste communicatiemiddel is om contact te onderhouden met vrienden, familie, bekenden, collega’s, sportclubs en allerlei andere sociale groepen. De app heeft in Nederland ruim 13,3 miljoen gebruikers en is daarmee de populairste social media app in ons land. Ook veel kinderen in Nederland communiceren dagelijks via WhatsApp, vaak al op jonge leeftijd. En net als voor de meeste andere social media platformen geldt dat WhatsApp niet ontworpen is voor kinderen. De meeste ouders kiezen er bewust voor om de leeftijdsgrens (nu nog 16 jaar) te negeren. Maar de komst van de nieuwe functie ‘WhatsApp Kanalen’ is een goed moment om eens stil te staan bij de vraag of WhatsApp eigenlijk nog wel zo geschikt is voor je kind. 

Leeftijdsgrens in EU omlaag
Een derde van de 6 t/m 8-jarigen in Nederland gebruikt WhatsApp. Van de leeftijdsgroep daarna, de 9 t/m 11-jarigen, is dit al bijna het twee derde. En van de 12 t/m 14 jarigen is de ruime meerderheid van 80 procent gebruiker van de app. Op dit moment geldt nog een minimale leeftijdsgrens van 16 jaar in de Europese Unie, maar vanaf 11 april gaan de nieuwe voorwaarden in, waarmee WhatsApp de leeftijdsgrens in de EU (weer) verlaagt naar 13 jaar, zoals het bedrijf in de rest van de wereld ook aanhoudt. De nieuwe leeftijdsgrens zal weinig effect hebben op Nederlandse kinderen, aangezien deze makkelijk te omzeilen blijft door een valse geboortedatum op te geven.

Rechtstreekse updates
In tegenstelling tot andere social media apps zoals TikTok, Instagram en Snapchat heeft WhatsApp in de app helaas geen mogelijkheid om via ouderlijk toezicht een beperkte modus in te stellen. Belangrijk dus om kritisch te kijken naar de privacy instellingen in de app van je kind. Wat veel ouders echter nog niet weten is dat WhatsApp sinds kort een nieuwe functie heeft die veel kinderen al ontdekt hebben. Het gaat om ‘WhatsApp Kanalen’. Als je de app opent en onderin op Updates klikt, kun je van deze functie gebruik maken. Hiermee biedt de app een hele nieuwe manier om belangrijke updates van mensen en organisaties rechtstreeks in WhatsApp te ontvangen. Alleen de beheerder van een kanaal kan berichten plaatsen, reacties geven kunnen volgers niet. Wel kan een volger reageren op berichten met emoji’s, tenzij de beheerder van een kanaal die mogelijkheid heeft uitgeschakeld. De namen en telefoonnummers van de afzenders van die reacties zijn voor niemand zichtbaar.

Kanalen openbaar
Momenteel maken al veel organisaties in Nederland gebruik van WhatsApp Kanalen, zoals mediabedrijven en voetbalclubs. Ook kinderen hebben Kanalen ontdekt als een manier om makkelijk foto’s en filmpjes met anderen te delen. Een eigen kanaal aanmaken is namelijk super eenvoudig. Als ze van hun ouders nog geen eigen account op Instagram, TikTok of Snapchat mogen aanmaken, hebben ze hiermee alsnog de mogelijkheid om hun eigen berichten met de wereld te delen.

Mijn grootste bezwaar bij WhatsApp Kanalen is dat ze openbaar zijn. Terwijl je bij de andere platformen de mogelijkheid hebt om de zichtbaarheid van de content van je kind te beperken, is die mogelijkheid er niet bij WhatsApp Kanalen. Wat je kind deelt is voor iedere volger zichtbaar. En iedereen kan je kind volgen. Bovendien is een post in zo’n kanaal met één druk op de knop door te sturen naar iemand anders. Als beheerder van een kanaal kan je kind alleen de namen zien van de volgers die ze hebben opgeslagen als contact, zoals vriendjes, vriendinnetjes en klasgenootjes. Andere volgers zijn niet zichtbaar en kunnen dus ook niet geblokkeerd worden.

Zoveel mogelijk volgers
Kinderen strooien in groepsapps gretig met de link naar hun WhatsApp Kanaal om zoveel mogelijk volgers te krijgen. Wie in werkelijkheid kijken naar hun ‘beauty routine’ en andere content is voor hen minder belangrijk dan hoeveel volgers ze hebben. En hebben ze opeens een volger minder, dan speelt onzekerheid hen parten.

Onlangs schreef The New York Times een uitgebreid artikel over hoe Instagram een marktplaats is voor girl influencers die gemanaged worden door hun moeders en gestalkt door mannen. Op online pedofielennetwerken vonden de journalisten van het artikel enthousiaste berichten van mannen die ‘God danken voor Insta mums’ en hoe die moeders volgens hen ‘als pooiers van hun dochters zijn’. Heftig om te lezen, maar het toont wel aan dat we niet naïef moeten zijn over wie er online meekijken met content die kinderen delen, of hun ouders van hen. Laten we met WhatsApp Kanalen niet dezelfde weg in slaan.

Kanaal verwijderen?
Heeft jouw kind een eigen WhatsApp Kanaal? Zorg er dan voor dat jij je kind volgt, zodat je weet wat je kind in het openbaar deelt en je kunt bijsturen indien je dat nodig vindt. Praat met je kind over de mogelijkheid dat iedereen kan meekijken, ook ongewenste gasten. Niet leuk, wel hard nodig. Maak je kind bewust van welke content je geschikt vindt om openbaar te delen, en welke content liever niet. Vind je je kind nog te jong voor een eigen kanaal? Leg dan aan je kind uit wat je bezwaren zijn, zodat het zelf inziet waarom het verstandig is om het kanaal te verwijderen.

Meer weten over kinderen, schermtijd, social media en andere digitale ontwikkelingen die impact hebben op jouw kind en dus op jou als ouder? Vanaf nu kun je mij volgen op – jawel – mijn eigen WhatsApp Kanaal De Schermtijdcoach. En wees gerust, mijn beauty routine zal ik daar niet met je delen.