Wat een smartphone doet met het concentratievermogen van je kind

Vanaf vandaag mogen leerlingen in het middelbaar onderwijs geen smartphones, tablets en smartwatches meer gebruiken in de klas. Mobiele telefoons leiden af en zorgen ervoor dat leerlingen slechter presteren, aldus de Rijksoverheid. Scholen moeten hier zelf afspraken over maken met leraren, ouders en leerlingen. Veel middelbare scholen hebben eerder al een smartphonebeleid ingevoerd, zoals bijvoorbeeld een telefoontas in de klas waar alle leerlingen bij binnenkomst hun smartphone in stoppen. Op sommige scholen werd de telefoon zelfs helemaal verbannen en verdwijnt ‘ie bij binnenkomst in het kluisje van de leerling. Dit bevordert het onderlinge contact van leerlingen tussen de lessen en tijdens de pauzes. Veel gezelliger natuurlijk én bovendien beter voor de sociale vaardigheden van deze tieners. Nu moeten alle middelbare scholen zo’n smartphonebeleid hebben dat smartphones uit de klas – of hele school – weert. Een goede zaak, wat mij betreft!

Afleiding door mobiele telefoon
Er is steeds meer bewijs dat mobiele telefoons in de les schadelijk zijn. Leerlingen kunnen zich minder concentreren en hun prestaties lijden eronder. Daar wil de Rijksoverheid leerlingen tegen beschermen. Alleen als mobiele telefoons noodzakelijk zijn voor de inhoud van de les, zijn ze wel toegestaan, zoals in een les over mediawijsheid. Daarnaast mogen leerlingen die afhankelijk zijn van hun telefoon, bijvoorbeeld om een medische reden of beperking, deze wel gebruiken. Frankrijk heeft al sinds 2018 een soortgelijke maatregel genomen.

Waarschijnlijk is de aandacht die sociale media en berichtenverkeer van leerlingen opeisen de belangrijkste oorzaak van het negatieve effect van smartphones op de leerprestaties. Uit recent Amerikaans onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de 11- tot 17-jarigen minstens 237 notificaties per dag ontvangt. Sommigen krijgen er binnen 24 uur zelf bijna 5.000. De meldingen zijn vrijwel altijd alerts van vrienden op sociale media. Een kwart van de notificaties komt binnen tijdens schooltijd, vijf procent gedurende de avond en nacht.

Invloed smartphone op hersenen
Schermpjes triggeren ons reflexbrein, terwijl we voor een goede concentratie het denkbrein (prefrontale cortex) nodig hebben. Als kinderen hun smartphone bij zich hebben in de klas of tijdens het maken van huiswerk, is het extreem lastig om de afleiding te weerstaan. Gevolg: ze gaan multitasken. Dat heeft een duidelijk negatief effect op het leerproces.

Dat zit zo: langdurig multitasken (dus het steeds wisselen tussen taken) beïnvloedt het het denkbrein, dat verantwoordelijk is voor het uitvoerende functioneren, nadelig. Dit deel van de hersenen helpt ons werkgeheugen te organiseren, soepel van de ene naar de andere taak over te schakelen en ons te concentreren op relevante informatie. Het help ons ook onszelf te managen. Belangrijk dus!

Het denkbrein moet ontwikkeld en continu getraind worden. Als je dit niet goed gebruikt, gaat het functioneren achteruit, net als een spier. Tijdens de tienertijd is dit deel van de hersenen nog volop in ontwikkeling. Hoe het zich ontwikkelt, hangt niet alleen af van aanleg van een kind, maar ook van de opvoeding thuis, op school en in andere sociale situaties. Continu met schermpjes bezig zijn hindert de ontwikkeling van het denkbrein. Door langdurig te multitasken kost het steeds meer moeite om ergens op te focussen en een taak goed af te ronden. Veel multitasken kan zelfs nadelige invloed hebben op het IQ.

Geen smartphones in de klas en tijdens het huiswerk maken zorgt er dus voor dat het denkbrein van kinderen zich beter kan vormen. Hopelijk komt dit ook de leesvaardigheid van de Nederlandse tieners ten goede, want die holt achteruit.

Boekentips
Natuurlijk heeft schermtijd op nog veel meer manieren invloed op de hersenen, maar bovenstaande toelichting geeft aan wat er in de basis gebeurt als tieners onder lestijd of huiswerktijd met hun telefoon bezig zijn. Wil je meer weten over de invloed van schermtijd op het brein? Lees dan Ontketen het brein van je kind van Theo Compernolle en Disconnected van Thomas Kersting.

Dit artikel bevat affiliate links naar boeken die ik waardevol vind.

Wil je regelmatig tips, tricks en inzichten ontvangen over online mediaopvoeding en digitaal welzijn? Meld je hier aan voor mijn mailinglist. Als bonus ontvang je gratis mijn e-book De 5 valkuilen van schermstrijd in je gezin!