Online mediagebruik maakt Nederlandse tieners minder productief, vinden ze zelf

De tijd en aandacht die het Tiktokken, Snapchatten, Whatsappen en het gebruik van andere online media van hen vergen, speelt onze tieners parten. Uit een recent onderzoek van Netwerk Mediawijsheid blijkt dat ruim vier op de tien jongeren (43%) tussen de 12 en de 18 jaar zichzelf door online mediagebruik in het dagelijks leven minder productief vinden dan zij zouden willen. Dat is een fors verschil met volwassenen, waar dat percentage ‘slechts’ 18 procent is, al zijn dat alsnog ruim 3,2 miljoen volwassen Nederlanders. Ook hebben jongeren moeite met het aanpassen van hun gedrag wanneer hun online mediagebruik te ongezond wordt; iets meer dan de helft van de tieners (53%) is daar niet toe in staat, tegenover 41 procent van de volwassenen.

Helft tieners worstelt met zelfbeeld
Jongeren ervaren niet alleen een afname in productiviteit door online mediagebruik, maar er wordt ook weinig over gesproken. Meer dan de helft van de jongeren denkt niet na over de digitale omgangsvormen (56%), en ongeveer drie op de vijf jongeren (62%) bespreekt dit probleem niet met anderen. Professor Dr. Jeroen Jansz, voorzitter Wetenschappelijke Raad  Mediawijsheid en hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, vindt dit zorgwekkend, gezien de recente toename in depressiviteit en eenzaamheid onder jongeren. “Recente onderzoeken tonen aan dat bijna de helft van de jongeren worstelt met hun zelfbeeld als gevolg van online mediagebruik. Mediawijsheid speelt hier een cruciale rol, en met de juiste kennis en vaardigheden kan een betere digitale balans worden gevonden, samen met een gezondere omgang met media.”

Populaire apps
Uit het onderzoek blijkt ook dat bijna alle Nederlandse tieners (98%) Whats App gebruiken. Een ruime meerderheid gebruikt daarnaast Spotify (85%), Snapchat (81%) en TikTok (78%). De meerderheid van de jongeren brengt de meeste online tijd alleen door. Gelukkig vindt de meerderheid van de tieners offline contact waardevoller dan online contact.

AI en deepfake onbekend
Digitale media zijn inmiddels onmisbaar in ons dagelijks leven en brengen veel plezier en profijt. Ze ondersteunen ons bij werk, school, sport, hobby’s, vriendschappen en relaties. Het heeft echter ook een keerzijde en dat brengt uitdagingen met zich mee. Niet alleen het worstelen met de digitale balans, maar ook bijblijven is een uitdaging vanwege het snel veranderende digitale medialandschap. Zowel jongeren als volwassenen hebben daar moeite mee. Dit geldt voor alle lagen van de samenleving. Zo weet van de volwassen Nederlanders weet bijvoorbeeld ruim de helft (52%) niet wat AI (artificial intelligence) is en bijna de helft (48%) heeft geen idee wat deepfake is. Van de tieners heeft zelfs 61 procent geen idee wat AI is en 43 procent weet niet wat deepfake is. Dit is zorgelijk, aangezien deze technologieën nu al, maar in de nabije toekomst waarschijnlijk nog veel meer, een belangrijke impact op ons leven en loopbaan kunnen hebben.

Ook staan maar weinig tieners stil bij de ‘kleuring’ van het nieuws (12%) en de verdienmodellen van veel internetbedrijven (11%), zoals bijvoorbeeld de advertentie-inkomsten via zoekmachines. Daarnaast denkt ruim zes op de tien jongeren niet na over zaken als internetveiligheid, cybercriminaliteit, nepnieuws of desinformatie.

Hoog tijd dus om de mediawijsheid van onze jeugd serieus te nemen en dit als een verplicht vak op te nemen in het basis- en middelbaar onderwijs! En om als ouders niet achterover te leunen en je kind te helpen om op een gezonde en bewuste manier met digitale media om te gaan. 

Meer weten over kinderen, online mediaopvoeding en digitaal welzijn?
Meld je hier aan voor mijn mailinglist. Als bonus ontvang je gratis mijn e-book 5 valkuilen van schermstrijd in je gezin.