Help, mijn dochter wil een smartphone!

‘Mama, wanneer mag ik een telefoon?’ vroeg mijn dochter – onze oudste – alweer flink wat jaren geleden op zomaar een dag. Waarschijnlijk een van die dagen waarop ik niet het goede voorbeeld gaf door te vaak op mijn eigen smartphone te kijken of er nieuwe meldingen, leuke mailtjes of interessante nieuwsberichten waren binnengekomen. Ik kan me niet meer herinneren of mijn vriend en ik uitgebreid in conclaaf zijn geweest over het antwoord dat we haar zouden geven. Eerder dat we redelijk achteloos ‘Als je tien wordt’ hebben geroepen.

Achteraf natuurlijk niet zo’n handige aanpak. Met een mobieltje zet je de toegangspoorten tot het wereldburgerschap van je kind namelijk wel heel ver open, veel verder dan met een tablet of spelcomputer. Terwijl het meestal nog niet (media)wijs genoeg is om al helemaal zelfstandig de digitale wereld te betreden. Daar zou je als ouders toch minstens een goed gesprek van langer dan vijf minuten met elkaar over moeten voeren. Maar haar tiende verjaardag leek nog zover weg. En het is zo’n mooi rond getal. Dus in de waan van de dag, het volle leven met jonge kinderen terwijl op werkgebied ook alle ballen in de lucht moesten blijven, besloten we ergens tussen neus en lippen door dat het tiende jaar een goede optie was.

Single digits
De jaren denderden voort. En zoals ieder jaar als een kinderverjaardag in zicht komt, moet je als ouder al maanden- en wekenlang van tevoren aanhoren dat je kind ‘er zo’n zin in heeft’. Daar kwam bij ons al snel bij dat ze ‘ook al zo’n zin in haar tiende verjaardag had, want dan kreeg ze een eigen telefoon’. Wij werden in de loop der tijd steeds minder enthousiast over de belofte die we ooit hadden gedaan. Was tien niet wat jong?

De achtste verjaardag ging voorbij, de negende ook. ‘Nog maar een jaartje en dan krijg ik een eigen telefoon’, juichte ze ruim een jaar geleden nog. In februari was het zover en had ze de mijlpaal bereikt waarop je als mens nooit meer teruggaat naar een leeftijd in single digits. Uiteraard moesten wij ook het afgelopen jaar regelmatig – ik vermoed wekelijks – horen dat ze zo’n zin in haar verjaardag had.

Belofte maakt schuld. Dus daar was ‘ie hoor, haar eigen smartphone. Niet als hoofdcadeau, want dat vonden we niet zo feestelijk. We stonden immers toch wat afwijzend tegenover dat ‘ding’. En ze kreeg een afdankertje, een iPhone SE. Een prima exemplaar dat ik tot voor kort zelf gebruikte (en nu eigenlijk megaklein vindt). Een uitstekend instapmodel. Op een oude fiets moet je het leren, toch?

Hapklare brokken
Inmiddels was ik gestart met de opleiding tot Nationaal MediaCoach, waarin je leert hoe je mensen kunt ondersteunen bij het vergroten van hun mediawijsheid, waardoor zij op een gezonde en effectieve manier met media kunnen omgaan. Met de ‘wijsheden’ die ik tijdens die opleiding zou opdoen, wilde ik actiever met de mediaopvoeding van mijn kinderen aan de slag én ook andere ouders hierbij ondersteunen. Nou is het niet zo dat je als mediacoach in opleiding hapklare brokken krijgt aangereikt. De antwoorden die ik had gehoopt te vinden, moest ik dus zelf distilleren uit alle aangeboden kennis, geleerde vaardigheden en de inmiddels door mij ontwikkelde visie op mediaopvoeding.

Wat mij al enorm heeft geholpen is dat ik door de opleiding positiever tegenover het hele ‘online mediagebeuren’ van mijn kinderen sta. Ik besef ook beter hoe belangrijk het is om als ouder een actieve rol aan te nemen in de mediaopvoeding van je kind. Op veel scholen is dit onderwerp (nog) geen onderdeel van de leerstof. Daarnaast speelt een groot deel van het mediagebruik van kinderen zich thuis af en zullen ook eventuele problemen die hieruit kunnen ontstaan invloed hebben op het gezinsleven thuis.

Ouders hebben dus een belangrijke rol in het mediawijs maken van hun kinderen. Op jonge leeftijd (zo tussen de 6-9 jaar) zijn kinderen een stuk ontvankelijker voor advies van hun ouders over mediawijsheid onderwerpen dan als zij de pubertijd naderen of daar al inzitten. Het gaat erom kinderen krachtig te maken in hun mediagebruik, het stimuleren van een positieve omgang met media en te voorkomen dat het gezin in een negatieve spiraal terecht komen door voortdurend ‘gedoe’ rondom schermtijd, gamen of social media.

Vijf tips vooraf
Goed, terug naar mijn dochter en haar smartphone. Een smartphone ‘cadeau’ doen is één ding, maar als je het goed wilt aanpakken dan gaat daar een grondige voorbereiding aan vooraf. Je hebt maar één kans om een weloverwogen start te maken, als je dat laat versloffen dan is het lastig om een weg terug te vinden. Mijn aanpak: Klein beginnen, de teugels vieren kan altijd nog. Als die smartphone er eenmaal is, heb je er als ouders een opvoedtaak bij. Je zult waarschijnlijk regelmatig voor nieuwe dilemma’s komen te staan. Daarover in een volgende blogpost meer. Nu eerst een overzicht van de stappen die ik zelf zette ter voorbereiding op ‘de overdracht’ van mijn dochters’ eerste smartphone.

1. Oude of nieuwe telefoon?
Wij kozen voor een afdankertje. Toch niet fijn voor een kind als je als ouder steeds waarschuwt om voorzichtig te zijn met dat nieuwe dure apparaat? Een krasje meer of minder maakt nu niet uit. Leuk hoesje eromheen en je kind is zo blij als… een kind.

2. Prepaid of abonnement?
Wij gingen voor prepaid, een abonnementje kan altijd nog. De telefoon gaat (nog) niet mee naar school en wordt voornamelijk thuis op de wifi gebruikt. Dat beltegoed gaat waarschijnlijk nog een flinke tijd mee. Correctie: Binnen een maand was het beltegoed op door gebruik van het mobiele internet buitenshuis. Overweeg je een abonnementje voor je kind? Check Simyo, daar heb je spotgoedkope sim-only abonnementen. Heb ik zelf, en onze dochter nu ook.

3. Telefooninstelling managen
Om de smartphone van je kind veilig in te stellen kun je gebruik maken van Google Family Link (voor Android devices) of Apple Delen met Gezin (voor Apple apparaten). Voor de tablets van de kinderen gebruiken we Google Family Link. De smartphone is van Apple, dus daar op hebben we Delen met Gezin geactiveerd. Op de website van de Consumentenbond vind je handige instructies hoe je de smartphone van je kind kunt instellen.

4. Telefoon inrichten
De mogelijkheden die ouderlijk toezicht instellingen bieden zijn prettig, maar beperkt. Je kunt bijvoorbeeld niet de communicatie binnen apps volgen (of je dat zou moeten willen is voer voor een andere blogpost). Daarbij komt het dilemma: hoe streng wil je zijn? Welke apps mag je kind wel/niet gebruiken? Hoe sta je tegenover WhatsApp en populaire social media als TikTok en Snapchat? De Consumentenbond heeft in het najaar van 2021 een rapportage gepubliceerd over de geschiktheid van social media voor kinderen, naar aanleiding van het zorgvuldig onderzoeken van acht social media apps. De visie van de Consumentenbond: ‘Sociale media zijn ongeschikt voor kinderen. De platforms houden te weinig rekening met de kwetsbaarheid van kinderen, schenden de privacy en hebben te weinig kindvriendelijke instellingen.’

Omdat wij gekozen hebben klein te beginnen en nog niet willen dat onze dochter meteen al in de netten van Meta (voorheen Facebook) verstrikt raakt, installeren we alleen Signal. Hoewel dat volgens het onderzoek van de Consumentenbond niet beter scoort qua kindvriendelijke privacy, is deze app in het algemeen toch een veel privacyvriendelijker alternatief dan WhatsApp. Helaas ben ik de enige die met onze dochter op Signal communiceert, zelfs mijn vriend heeft mijn uitnodiging voor Signal nog niet geaccepteerd (in de toekomst wordt het waarschijnlijk dankzij EU-wetgeving mogelijk om berichten uit te wisselen tussen de verschillende social media platformen). Voor het sturen van berichtjes naar ons, familie en vriendinnen maakt ze dus nu hoofdzakelijk gebruik van iMessage. Ook hebben we op haar verzoek YouTube geïnstalleerd, maar daar is het tot nu toe bij gebleven ondanks verzoekjes om WhatsApp en Snapchat.

5. Afspraken maken en adviezen voor je kind
Als je je kind z’n eerste smartphone overhandigt, is het belangrijk meteen heldere afspreken te maken met elkaar. Zorg ervoor dat je kind het gevoel heeft dat dit in samenspraak gebeurt. Maak niet alleen afspraken over de hoeveelheid schermtijd op de smartphone, maar ook of ‘ie (al) mee naar de slaapkamer mag, welke apps je installeert en vertel of en hoe je als ouder ‘meekijkt’ via de ouderlijk toezicht instellingen. Geef ook tips waar kinderen op moeten letten, zoals (handig voor welk platform dan ook):

• Nooit vertellen waar je woont, of op welke school je zit
• Niet offline afspreken met mensen die je alleen online kent, altijd eerst met je ouders bespreken
• Niet zomaar foto’s sturen van jezelf, je omgeving, je identiteitsdocumenten etc.
• Wees je er van bewust dat niet iedereen goede bedoelingen heeft
• Krijg je een rare chat van iemand, bespreek het met je ouders en rapporteer ‘m dan indien mogelijk
Bron: Kliksafe.nl

Wil je aan de slag met de mediaopvoeding van je kind? Volg dan nu mijn online masterclass Beschermtijd.

Leestip: Maki en zijn mobieltje
Maki vindt een mobiele telefoon, waarvan hij behoorlijk in de ban raakt – Krijgt of heeft je kind een mobiele telefoon? Daarmee heeft het toegang tot een nieuwe, virtuele wereld met oneindig veel mogelijkheden. Om hier op een gezonde en plezierige manier mee om te gaan, is het belangrijk om je bewust te zijn wat het gebruik van een mobieltje betekent voor een kind, voor ouders, voor familie en vrienden. Dit boek is tweeledig. In het eerste gedeelte laat het beeldverhaal van Maki kinderen zien welke invloed het mobieltje heeft op hoe ze zich voelen. Het tweede gedeelte is bedoeld voor ouders.

Meer weten?
Wil je meer weten over kinderen en smartphones, of over mediaopvoeding in het algemeen? Volg me op Instagram, LinkedIn of meld je hieronder aan voor mijn gratis nieuwsbrief.